ProgLog AFTERglow

Porcupine Tree - The Incident (2009)

Label: Roadrunner
Bandsite: www.porcupinetree.com
Duur: 55:15 + 20:43
Reviewer: Henk Vermeulen
Waardering: (uit max. 5 JoJo's)

Dat muzikaal wonderkind Steven Wilson vooral geïnspireerd is door psychedelische en symfonische rock wisten we allang. Al zijn projecten zijn gebaseerd op die zo kenmerkende stroming uit de jaren 70. Porcu- pine Tree is daarvan natuurlijk de meest succesvolle belichaming. Destijds trok deze band voor de insiders vooral de aandacht omdat de band erin slaagde om hun bewondering voor de specifieke Pink Floyd-sound te uiten in een aantrekkelijk, aan Floyd refererend geluid. Uiteindelijk zou die stijl stap voor stap evalueren tot wat men zou kunnen noemen het 'Porcupine Tree-geluid', met het fenomenale meesterwerk 'Fear of a Blank Planet ' (2007) als absoluut hoogtepunt.
Kenmerken van die typische Porcupine Tree-sound zijn langgerekte en prachtige symfonische melodieën afgewisseld met keiharde - van metal geleende gitaar-riffs - begeleid door woeste, technisch hoogstaande drum- partijen met op de achtergrond vaak de meest vreemde en originele bizarre psychedelische geluidseffecten. Ten slotte wordt de handtekening van elke compositie telkens gezet met het ijle, dromerige stemgeluid van Steven Wilson. Naarmate de albums zich ontwikkelden werden ook de teksten zinvoller en veelzeggender. U merkt het, hier is een Porcupine Tree adapt aan het schrijven!
Toen het nieuwe album 'The Incident' dan ook werd aangekondigd was ik buitengewoon nieuwsgierig en hongerig naar het verschijnen ervan. Die honger kwam vooral voort uit het bericht dat het album een - door mij ge- liefde - oude traditie in ere zou herstellen: 'The Incident' zou een concept- album worden.
Het thema dat Wilson wilde uitwerken had te maken met de contras- terende subjectieve belevingen van gebeurtenissen. Vanuit persoonlijke ervaringen was hij geïntrigeerd geraakt in het verschijnsel dat bepaalde gebeurtenissen die het leven van een persoon totaal overhoop kunnen gooien of zelfs helemaal kunnen verwoesten, door niet direct betrokkenen vaak op eufemistische wijze benoemd worden als 'slechts' een incident. Op zich een nietszeggend thema maar degenen die ooit onderricht hebben gekregen in Engelse literatuur weten dat grote kunstenaars in staat zijn om nihilistische thema’s en onderwerpen te transformeren naar een ervaring van levensbelang: ik verwijs hierbij naar de 'Mock Heroic Poems' van de grote zeventiende eeuwse Engelse dichter Alexander Pope. Aangezien ik Steven Wilson inschatte als het muzikale equivalent van Pope waren mijn verwachtingen hooggespannen.
Ik moet de lezer echter zwaar teleurstellen. 'The Incident valt ernstig' te- gen en de band heeft met dit dubbelalbum hun hand ernstig overspeeld. De eerste cd is gevuld met het meer dan 55 minuten durende, zwaar tegen- vallende conceptstuk 'The Incident'. De tweede schijf bestaat daarentegen uit een viertal relatief korte composities die bij elkaar zo’n 20 minuten in beslag nemen en wél de moeite van het beluisteren waard zijn.
Bij voorbaat wist ik dat het een grote prestatie zou zijn om anno 2009 een compositie van bijna een uur te produceren die enerzijds spannend zou zijn en anderzijds de aandacht zou kunnen vast houden. Zelfs 'Thick as a Brick' van Jethro Tull boeide in 1971 niet de gehele 45 minuten. Wilson gaf ik echter – op grond van zijn onnavolgbare talent en zijn prachtige oeuvre tot nu toe - het voordeel van de twijfel. Nu blijkt echter, na diverse luister- sessies, dat ook Wilson maar een mens is.
Als ik de track 'The Incident' moet karakteriseren kom ik niet verder dan een karikatuur van alle eerdergenoemde kenmerken van het unieke Porcu- pine Tree-geluid. De kracht van de band is op dit nummer echter verworden tot een clichématig herhalen van datgene wat we al wisten. Er staan frag- mentjes muziek op die aardig klinken maar als geheel komt deze compo- sitie op mij over als een Porcupine Tree onwaardig wangedrocht. Het is opgedeeld in 14 stukken waarvan slechts deel 9 'Time Flies ', een bijna 12 minuten durende compositie die overduidelijk refereert aan 'Animals' van - toch weer (!) - Pink Floyd, een Porcupine Tree waardige compositie is. En dat is weinig voor een dubbelalbum.
Het ware beter geweest als 'Time Flies' samen met de vier nummers van de tweede schijf uitgebracht zou zijn geworden op één CD. Die schijf zou dan van mij 4 JoJo’s gekregen hebben. Het album krijgt van mij nu echter met moeite en ternauwernood 3 JoJo’s. Het doet mij – als groot Porcupine Tree fan - pijn dit te moeten constateren. Ik hoop ten volste dat dit slechts een incident is. Henk Vermeulen (10-2009)

Bezetting:
Steven Wilson - vocals, guitar, piano
Richard Barbieri - keyboards, synthesizers
Colin Edwin - bass guitar
Gavin Harrison - drums, percussion

Discografie (selectief):
On the Sunday of Life..... (1991)
Voyage 34 (1992)
Up the Downstair (1993)
Staircase Infinities (1994)
Yellow Hedgerow Dreamscape (1994)
The Sky Moves Sideways (1995)
Signify (1996)
Coma Divine Live (1997)
Stupid Dream (1999)
Lightbulb Sun (2000)
Voyage 34 - The Complete Trip (2000)
Recordings (2001)
Stars Die: The Delerium Years 1991 -1997 (2002)
In Absentia (2002)
Deadwing (2005)
Fear of a Blank Planet (2007)
The Incident (2009)