Volume 8:
Emerson, Lake, Palmer – Pictures at an Exhibition (1971)
Heeft u zich ook weleens afgevraagd waarom het publiek zo enthousiast reageert op Keith Emerson’s aankondiging “We’re gonna give ya Pictures at an Exhibition”? De muziek was immers nog niet op elpee verschenen en weinigen zullen gedacht hebben “hé, leuk, een uitvoering van Mussorgsky’s pianosuite”.
Wellicht zullen de fans die op 26 maart 1971 aanwezig waren in de City Hall van Newcastle, gehoord hebben van het optreden van Emerson, Lake & Palmer tijdens het roemruchte Isle of Wight festival in 1970. Daar had het pas opgerichte trio het werk reeds laten horen en het onmiddellijk tot een cultstatus verheven.
Keith Emerson was niet de eerste die het werk van de Russische componist Modest Mussorgsky (1839-1881) onder handen had genomen. Maurice Ravel had de oorspronkelijke pianosuite reeds eerder geheel georkestreerd en het is deze versie die in de klassieke muziekwereld de meeste bekendheid geniet.
Mussorgsky had zich bij zijn compositie uit 1874 laten inspireren door schilderijen van de architect Hartmann en wel in de vorm van een bezoek aan een tentoonstelling. ELP beperkten het aantal schilderijen, voegden er een eigen prent aan toe (‘The Sage’) en improviseerden er tussendoor lustig op los (‘Blues Variation’). Maar precies zoals op het origineel begint het bezoek aan de tentoonstelling met een korte wandeling: ‘Promenade’. Rustig en bedaard, zoals het in een museum betaamt (tempo:
1 kwartnoot = 94):
Na deze ingetogen gespeelde zinnen barst het geweld van het kerkorgel van de City Hall los en daarmee geeft Keith Emerson een fraaie draai aan het origineel. De ‘Promenade’ is de verbindende schakel in het geheel. Het symboliseert de slentering naar het volgende schilderij. ELP laten het twee keer terugkeren, eerst in een verstilde versie met toegevoegde zang van Greg Lake, later in een volle en versnelde vorm, uitgevoerd door de gehele band. Het beeld van de kalme tred van de geïnteresseerde bezoeker wordt daarmee makkelijk verdrongen door dat van klierende jongeren, die elkaar door de museumzalen najagen.
Hoe je ook over de uitvoering denkt, de beoordelingen zijn nogal divers van toon, de heren hebben zich er niet makkelijk van afgemaakt. En het ‘eigen’ schilderij misstaat zeker niet. ‘The Sage’ is een ballad, zoals alleen Greg Lake ze kan maken: een trage, mooie zangmelodie boven een tokkelende akoestische gitaar (tempo: 1 kwartnoot = 80):
Lake vervolgt met een knap stukje gitaarspel, beter uitgewerkt dan we kennen van vergelijkbare stukken van zijn hand.
ELP hadden de muziek oorspronkelijk willen uitbrengen als bonus-lp bij ‘Tarkus’. Het werd uiteindelijk een aparte uitgave tegen een vrienden- prijs. Dit zegt wel iets over het gladde ijs waarop de heren zich met het album meenden te begeven. Terugkijkend is het in ieder geval hun grote verdienste dat zij met de muziek veel jongeren op het spoor hebben gebracht van de klassieke muziek in het algemeen en van de Russische meester Mussorgsky in het bijzonder.
Peter Swart (06-2007)
Dit artikel wordt ook gepubliceerd in Tijdschrift iO Pages nr. 81/eind juni 2008