ProgLog AFTERglow

Dream Theater – Systematic Chaos (2007)

Label: Roadrunner Records
Bandsite: www.dreamtheater.net
Duur: 78:46
Reviewer: JoJo
Waardering: (max. aantal JoJo’s)

De doorgeschoten metal van ‘Train of Thoughts’ en de symfokitsch van ‘Octavarium’ hadden mij danig vervreemd van Dream Theater. De band die ik jaren eerder in mijn hart had gesloten met ‘Metropolis' en het naar verwachting tijdloze meesterwerk ‘Six Degrees of Inner Turbulence’ waarop men de juiste koers te pakken had. Ergernis had zich van mij meester gemaakt over dit nadien stuurloze theatergezelschap. Des te indrukwek- kender is het dat zij hun typerende rode draad geheel hervonden hebben op ‘Systematic Chaos’; een draad geweven uit een combi van ouderwetse hard rock, progressieve complexiteit, technische topsport, onderbuik rakende ritmes en af en toe symfonische arrangementen. Dat laatste is dan ook de enige winst die behaald is uit de miskleun die ‘Octavarium’ heet. ‘Systematic Chaos’ is door dat samenstel van elementen zonder twijfel een meesterwerk geworden.
Toch begin ik met een minpunt of liever gezegd een constatering die ook voor vele andere albums van Dream Theater geldt: de band schrijft vooral riffs en ritmes en schrijft doorgaans géén melodieën. Dat is op zichzelf niet erg - al mis ik het af en toe wel - want een ritme kan ook behoorlijk aankomen en blijven hangen, gelijk een melodielijn. Maar toch ... ‘Dark Eternal Night’ is daar op dit werkstuk een lichtend voorbeeld van. De track stuitert alle kanten op, een pakkend refrein is nergens te vinden maar het ritme en de riffs die Petrucci en Myung spelen bepalen het geluid, imponeren en maken de track per saldo tot een meer dan uitstekend geheel.
Overigens schiet men uit de startblokken met ‘In the Presence of Enemies Part 1’ met welk tweede deel de niet begrepen orde van de chaos afsluit. Briljante vijfentwintig minuten waar de band teruggrijpt naar favoriet ‘Six Degrees of Inner Turbulence’. De technische hoogstandjes zijn niet van de lucht waarbij vooral LaBrie, Portnoy en Petrucci de show stelen. Ik las gelukkig in de 'Slagwerkkrant' (94) dat Portnoy 'accelerators' gebruikt en wel de ‘DW 5000 Accelerator’ pedalen. Dat riep ik al jaren en dat kon ook niet anders. Zo snel kan een mensenvoet nooit zijn. Het nummer blinkt echter voornamelijk uit door vernuftige compositorische gelaagdheid en de prima balans tussen instrumentale en vocale gedeelten. Portnoy zegt in een interview (iO Pages 74) dat hij eigen composities meenam naar de studio maar dat hij die in de achterzak liet toen hij de eerste fundamenten van ‘In the Presence of Enemies’ had ervaren. Dat kan ik mij levendig voorstellen.
‘Forsaken’ vormt de uitzondering op de regel dat Dream Theater geen melodielijn componeert. Ze kunnen het blijkbaar wel want deze toegan- kelijke track – hoe relatief is het woord 'toegankelijk' bij deze band – heeft een refrein om mee te schreeuwen. ‘Constant Motion’ bevat progmetal van de bovenste plank à la ‘Train of Thought’ maar dan kwalitatief vele niveaus hoger.
‘Repentance’ is een vreemde eend in de bijt en had zo van een Porcupine Tree album kunnen zijn geript. Het is een rustig en mooi nummer, met een kabbelend en repeterend thema op keys en gitaar, dat echter een minuut of drie à vier te lang duurt. Bovendien bevat het allerlei gemurmel van onder anderen Steve Vai, Joe Satriani, Steven Wilson en de niet te vermijden relipopper Neal Morse - kan die man nou niet eens weg - waarin men spijt betuigt over iets wat men in het persoonlijk leven geflikt heeft. ‘Spijt betuigen’ daar kan ik niks mee en is te vergelijken met biechten in de katholieke kerk. Een soort psychologische ‘window dressing’. Spijt betuigen is ‘leeg’ door alleen maar te zeggen dat het je spijt. Je anders gedragen in toekomstige situaties, daar gaat het om. Maar los van die spijtoptanten is deze track prima.
De schrik slaat mij om het hart bij aanvang van ‘Prophets of War’ waar een discoritme de dans bepaalt, maar gelukkig herpakt men zich snel in dit door James LaBrie geschreven protestlied. Zal ongetwijfeld door het Bush-regime - kan die man nou niet eens weg - in de ban worden gedaan maar de track staat als een niet-gebombardeerd huis. Het album wordt zoals gezegd afgesloten met ‘In the Presence of Enemies Part 2', wat voorafgegaan wordt door een kwartiertje ultieme progressieve rock in ‘The Ministry of Lost Souls’ waarin LaBrie vocaal excelleert en alles wat Dream Theater aan kwaliteiten bezit langskomt.
Op ‘Systematic Chaos’ laat Dream Theater horen een van de beste zo niet de beste progressieve rockband, althans in het hardere segment, van deze tijd te zijn. Een album dat een ijkpunt in de prog zal blijken te zijn. En zo’n ijkpunt hadden ze in 2002 ook al gemaakt …. JoJo (07-2007)

Bezetting:
James LaBrie - vocals
Mike Portnoy - drums, percussion, vocals
John Petrucci - guitar, vocals
John Myung - bass
Jordan Rudess - keyboards and continuum

Discografie:
When Dream And Day Unite (1989)
Images And Words (1992)
Live At The Marquee (1993)
Awake (1994)
A Change Of Seasons (1995)
Falling To Infinity (1997)
Once In A Livetime (1998)
Scenes From A Memory Metropolis Part II (1999)
Live Scenes From New York (2001)
Six Degrees of Inner Turbulence (2002)
Train Of Thought (2003)
Live at Budokan (2004)
Octavarium (2005)
Score (Live) (2006)
Systematic Chaos (2007)